COP29 çərçivəsində biomüxtəlifliyin əhəmiyyəti: Azərbaycanda biomüxtəlifliyin qorunması və iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə

İqlim dəyişikliyi bu gün bütün dünyada ciddi narahatlığa çevrilib. Təkcə iqlimə deyil, bütün ekosistemlərə və təbii tarazlıqlara təsir edən bu fenomen bəşəriyyətin qarşısında duran ən böyük problemlərdən biridir. Bu kontekstdə COP29 kimi beynəlxalq platformalarda biomüxtəlifliyin qorunması və iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

Bioloji müxtəlifliyin tərifi və əhəmiyyəti

Biomüxtəliflik genetik, növ və ekosistem səviyyələrində canlıların müxtəlifliyinə aiddir. Hər bir növ ekosistemdə xüsusi rol oynayır və bir-biri ilə mürəkkəb əlaqələrə malikdir. Bu müxtəliflik ekosistemlərin sağlam və balanslı olmasını təmin edir. O, həmçinin kənd təsərrüfatı, əczaçılıq sənayesi, ərzaq təhlükəsizliyi və ekoturizm kimi bir çox sahələrdə bəşəriyyətə birbaşa fayda verir.

Azərbaycanda Biomüxtəlifliyin və Qorunma səyləri

Azərbaycan zəngin biomüxtəlifliyi ilə seçilən ölkədir. Qara dəniz və Xəzər dənizi sahillərində yerləşməsi ona müxtəlif iqlim və ekosistemləri qəbul etməyə imkan verir. Bununla belə, bu müxtəliflik iqlim dəyişikliyi, şəhərlərin genişlənməsi və çirklənmə kimi təhlükələrlə üzləşir.

COP29 çərçivəsində Azərbaycan biomüxtəlifliyin qorunması üçün mühüm addımlar atır. Bunlara yaşayış mühitinin mühafizəsi, vəhşi təbiətin idarə edilməsi, bioloji inventar və maarifləndirmə işləri daxildir. Bundan əlavə, milli parklar, qoruqlar və qoruq əraziləri kimi qorunan ərazilərin sayının artırılması mühüm məqsəddir.

Biomüxtəlifliyin İqlim Dəyişikliyi ilə Əlaqəsi

Bioloji müxtəliflik və iqlim dəyişikliyi arasında sıx əlaqə var. İqlim dəyişikliyi yaşayış yerlərinin pisləşməsinə, növlərin miqrasiyasına və ekosistemlərin tarazlığının pozulmasına səbəb olur. Bu, biomüxtəlifliyi təhdid edir. Məsələn, artan temperatur və quraqlıq bəzi növlərin yaşayış yerlərini itirməsinə və nəsli kəsilmək təhlükəsi ilə üzləşməsinə səbəb olur.

Bununla belə, möhkəm ekosistemlər və biomüxtəliflik iqlim dəyişikliyinə maneə yarada bilər. Meşələr, dənizlər və digər təbii yaşayış yerləri karbonu udaraq iqlimi tənzimləyir. Eyni zamanda, müxtəlif bitki və heyvan növləri uyğunlaşma və təkamül yolu ilə dəyişən şəraitə uyğunlaşa bilir.

COP29 kimi beynəlxalq platformalarda biomüxtəlifliyin qorunması və iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə mühüm gündəm məsələsidir. Azərbaycan kimi biomüxtəlifliklə zəngin ölkələr mühafizə səylərini artırmalı və davamlı inkişaf siyasətləri qəbul etməlidir. Yalnız bu yolla gələcək nəsillərə sağlam və yaşana bilən dünya qoya bilərik.